درمان واریس و لیزر واریس

حدود 40 درصد بزرگسالان به درجاتی مبتلا به واریس هستند. سیاهرگ های (وریدهای) واریسی به علت ضعف در دیواره رگ ها یا ناتوانی دریچه های داخل رگ ها معمولا ایجاد می شود. افزایش فشار خون در این سیاهرگ ها نیز باعث بروز واریس می شود. همان طور که می دانید وظیفه سیاهرگ ها، انتقال خون به سمت قلب است. اما جاذبه زمین برخلاف این وظیفه عمل می کند و به ویژه در شکم و اندام تحتانی (لگن و پایین تر از آن) مهم است که خون در سیاهرگ ها به سمت زمین برنگردد. برای حفظ حرکت خون به سمت قلب، داخل بیشتر سیاهرگ های داخل بدن دریچه هایی وجود دارد. این دریچه ها مانع برگشت خون به سمت زمین می شود. این دریچه ها معمولا دو لبه دارند و به شکل عدد هشت در فارسی هستند. وقتی این دو لبه به خوبی به هم نرسند، عملکرد دریچه دچار نارسایی می شود و خون به سمت زمین بر می گردد. در متون فارسی، از اصطلاح دریچه لانه کبوتری بعضا برای اشاره به این دریچه ها استفاده می شود ولی در متون انگلیسی چنین اصطلاحی رایج نیست و معمولا از دریچه سیاهرگی (وریدی) استفاده می شود.

علت اصلی ضعف در دیواره این سیاهرگ ها و نارسایی این دریچه به خوبی مشخص نیست اما عوامل همراه زیادی در این زمینه شناسایی شده اند:

افزایش سن: با افزایش سن، خاصیت ارتجاعی و کیفیت سیاهرگ ها و دریچه ها افت می کند. این کاهش کیفیت در برخی افراد شدیدتر است

ژنتیک: ژنتیک مانند بیشتر بیماری ها در این زمینه نقش دارد. اگر یکی از والدین شما مبتلا به واریس است، خطر بروز این اختلال به صورت معمول 40 درصد در فرزندان است. اگر پدر و مادر هر دو به واریس مبتلا باشند، این خطر در فرزندان به حدود 90 درصد می رسد. با این حال تنها 16 درصد موارد بیماری به علت ژنتیکی رخ می دهد. در زمینه ژنتیکی مستعد به واریس، تعداد دریچه های سیاهرگی کمتر است یا کارآیی آن زودتر دچار اختلال می شود. دانستن این نکته از این نظر کمک کننده است که فرد با دیدن والدین خود، بیشتر خودمراقبتی برای پیشگیری از بروز واریس داشته باشد.

کم تحرکی و عدم انجام ورزش منظم: داشتن عضلات قوی به ویژه عضلات قوی در ساق پا کمک می کند تا دریچه های سیاهرگی عملکرد بهتر و راحت تری داشته باشند. افرادی که مشاغل پشت میزنشینی طولانی مدت دارند یا ایستادن های بدون حرکت دارند، مستعد ایجاد واریس در پا هستند.

هورمون پروژسترون: این هورمون زنانه در زمان های خاصی مثل بارداری بیشتر می شود. به همین علت، واریس در زنان و به دنبال بارداری هایی که تحرک اندکی دارند، بیشتر دیده می شود.

چاقی و اضافه وزن: با افزایش وزن، فشار بیشتری به سیاهرگ ها وارد می شود و در نتیجه بروز واریس بیشتر دیده می شود. بر این اساس، کنترل وزن یکی از مهم ترین راه های پیشگیری و درمان سیاهرگ های واریسی است.

دخانیات: سیگار و قلیان و سایر اشکال تنباکو به علت آسیب مستقیم به دیواره رگ ها، احتمال بروز واریس را بیشتر می کند. برای ترک دخانیات دارو با تجویز پزشک وجود دارد. به منشی کلینیک قلب برای تعیین وقت ملاقات با پزشک مربوطه تماس بگیرید.

یبوست مزمن: در برخی مطالعات، یبوست مزمن و افزایش فشار داخل شکم با بروز بیشتر وریدهای واریسی مرتبط گزارش شده است. حتما می دانید که یبوست یکی از عوامل اصلی بروز هموروئید (بواسیر) و فیشر (شقاق مقعد) نیز می باشد. پیش تر اشاره شد که هموروئید شباهت های زیادی به وریدهای واریسی دارد در حدی که برخی آن را نوعی ورید واریس در ناحیه مقعد می دانند.   

سابقه آسیب به پا، سابقه لخته خون در پا: این عامل خطر را جدی بگیرید. اگر چنین سابقه ای دارید، رعایت نکات پیگیری از واریس مثل انجام ورزش منظم و پوشیدن جوراب واریس ضروری است.

سیاهرگ های واریسی، علایم مختلفی دارند که به شایع ترین آنها اشاره می کنیم:

• برجستگی های کوچک پیچیده به هم در زیر پوست به رنگ بنفش یا آبی که بیشتر در ران، مچ پا و پا دیده می شود. ممکن است این برجستگی ها (رگ های کوچک) به صورت به هم پیوسته و به شکل یک کلاف رگ دیده شود. خطوط باریک آبی یا قرمز رنگ در کنار این برجستگی ها نیز گاهی اوقات دیده می شود. به این خطوط باریک به علت شکل ظاهری آنها، سیاهرگ های (وریدهای) عنکبوتی نیز گفته می شود.
• ساق پای سنگین و بی قرار: عضلات ساق پا دچار سنگینی، خستگی یا کرختی می شوند که پس از فعالیت بدنی، ایستادن یا بی تحرکی طولانی مدت معمولا شدیدتر است.
• خارش پوست اطراف وریدهای واریسی
• ساق پا دچار درد (درد تیز یا مبهم) می شود. پس از نشستن یا ایستادن طولانی مدت، درد بیشتر می شود. کرامپ عضلانی (گرفتگی عضلانی) نیز ممکن است تجربه شود.
• تورم و بزرگ شدن ناحیه ساق پا و پا. این وضعیت پس از نشستن یا ایستادن طولانی مدت تشدید می شود.
• تغییر رنگ ساق پا و پا: بدون درمان مناسب و با بدتر شدن وریدهای واریسی، تغییر رنگ در پوست این نواحی به رنگ آبی تیره و بنفش رخ می دهد. در واقع پیشرفت التهاب وریدها به بافت همبند و پوست نیز سرایت می کند. پوست این نواحی نیز خشک و پف کرده می شود.
• زخم پا و زخم مچ پا: بدون درمان و با تشدید التهاب در وریدهای واریسی، این قسمت های پا دچار زخم می شود.   

درمان واریس

برای پیشگیری و درمان واریس، موارد زیر پیشنهاد می شود:

• اصلاح و بهبود سبک زندگی مثل انجام ورزش منظم، پرهیز از دخانیات، پرهیز از نشستن و ایستادن طولانی مدت، کنترل وزن، مصرف میوه و سبزی تازه و ماهی
• استفاده از جوراب واریس
• دارو درمانی (خوراکی مثل قرص یا موضعی مثل کرم و پماد)
• اسکلروتراپی و تزریق موضعی: دارویی به داخل رگ‌ها تزریق می‌شود و باعث کوچک شدن آنها می‌شود
• لیزر درمانی، امواج درمانی
• جراحی عروق

درباره جوراب واریس، تصور نادرستی وجود دارد که خود فرد می تواند با مراجعه به یک فروشگاه، این کالا را مثل کالاهای مصرفی دیگر خریداری کند آن هم بدون معاینه پزشکی و ارزیابی عروقی.

جوراب های متنوعی به نام جوراب واریس در بازار وجود دارد. برخی تا زانو و برخی دیگر تا بالای زانو، پوشش فشارنده ای روی قسمت های مختلف پا دارند. 

البته باید توجه داشت که معادل انگلیسی جوراب واریس، واژه های مختلفی مثل جوراب ساق بلند فشاری (compression stockings)، جوراب پرواز و جوراب بانداژی حمایتی است که هر کدام برای منظور خاصی مورد استفاده قرار می گیرد. کلا جوراب واریس و انواع آن با ایجاد فشاری بیش از جوراب معمولی، به جریان بهتر خون و لنف در اندام تحتانی کمک می کند. بر این اساس، جوراب های ساق بلند فشاری برای پیشگیری و کمک به درمان طیفی از اختلالات و بیماری ها شامل ورم پا، فلبیت (التهاب شدید سیاهرگ) و ترومبوز (لخته خون در پا) استفاده می شود . حتی در اندام فوقانی (دست و ساعد و بازو) نیز پوشش های فشاری برای کاهش ورم و التهاب ساخته شده است که مشابه جوراب واریس در کمک به گردش بهتر خون و لنف عمل می کند.

جوراب واریس که در برخی مدل ها، با عنوان جوراب پرواز نیز خوانده می شود، در پیشگیری از برخی عوارض پرواز با هواپیما- به ویژه پروازهای طولانی مدت- مفید است. در پروازهای طولانی مدت، به علت عدم تحرک بدنی، خطر ایجاد لخته در پاها بین 2 تا 4 برابر بیشتر می شود. این عارضه به ویژه در افرادی که سایر عوامل خطر ترومبوز (سن بیش از 60 سال، سابقه ترومبوز، سابقه جراحی اخیر در پا، مصرف دخانیات، چاقی و اضافه وزن) دارند بیشتر دیده می شود. از سوی دیگر، جوراب پرواز برای برخی از افرادی که هنگام بلند شدن هواپیما از روی زمین و در طول پرواز دچار ضعف و غش ناشی از افت فشار خون (علایم سنکوپ) می شوند می تواند مفید باشد. حتی برخی مطالعات استفاده از این جوراب ها را برای کاهش علایم جت لَگ (jet lag) یا همان بی خوابی و ناراحتی ناشی از مسافرت طولانی با هواپیما موثر گزارش کرده اند.      

برای خرید و استفاده از جوراب واریس، توجه به چند نکته ضروری است:

• هنگام اندازه گیری، تورم غیرطبیعی جدید در پاهای فرد بروز نکرده باشد
• اندازه (سایز) جوراب مناسب فرد با توجه به اندازه مچ پا، ساق و ران تعیین می شود
• فشار جوراب مناسب برای هر فرد با توجه به شدت اختلال تعیین می شود. به بیان دیگر، یک جوراب واریس مناسب همه وجود ندارد
• اندازه (سایز) مناسب جوراب واریس با توجه به اندازه گیری ساق پا و مچ پای فرد تعیین می شود. فشار جوراب واریس مناسب برای فرد با توجه به علایم و شدت اختلال واریس تعیین می شود و با میلی متر جیوه (mmHg) اندازه گیری و نشان داده می شود.

کلاس جوراب واریس (فشار وارد کننده جوراب به پاها) حتما باید متناسب با نوع واریس شما تجویز شود. واریس در وریدهای عمقی و یا وریدهای سطحی به کلاس‌های مختلفی از جوراب واریس نیاز دارند و هرگز بدون مشورت و معاینه پزشک حتی به‌منظور پیشگیری از واریس برای خرید آن اقدام نکنید. یادتان باشد که جوراب واریس را هنگام خواب باید از پا خارج کنید. موارد استثناء با تجویز پزشک ممکن است وجود داشته باشد.

در کلینیک قلب آتیه، بررسی رگ های واریسی با معاینه پزشک و ارزیابی بیشتر با دستگاه های تشخیصی پیشرفته جهت تعیین کارآیی رگ های پا انجام می شود. این تست تشخیصی، تهاجمی نیست و شدت واریس سطحی و عمقی را به صورت دقیق و با نمودارهای علمی نمایش می دهد و یک نسخه چاپ شده آن در اختیار شما قرار می گیرد. برای تعیین وقت با بهترین کلینیک درمان واریس در تهران با ما تماس بگیرید.